Deniz kıyılarının, sahillerin, göl ve ırmak kıyılarının ticarileşmesi ve rant aracı haline getirilmesine karşı verilen mücadeleyi ortaklaştırmak, tüm kıyı ekosistemlerinin korunarak kamunun kıyılara ücretsiz erişiminin sağlanması adına kurulan Kıyı Hareketleri Dayanışma Ağı, kıyıların kiralanmasına karşı ülke genelinde 111 kuruluşla ortak bir bildiri yayınlayarak "Kiralayamazsın" dedi.
Açıklamada, kıyıların kiralanamayacağı hukuki argümanlara dayanılarak şu ifadelerle savunuldu:
Kiralayamazsın; çünkü kıyı kiralamaları hukuksuzdur. Anayasa'nın 43. Maddesine bakalım: “Kıyılar devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, denizvegöllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamuyararı gözetilir.” Anayasa diyor ki, kıyıların değerlendirilmesinde öncelikle kamu yararı aranır. Peki kamu kim, biz, hepimiziz değil mi? Peki kıyılar kiralandığında “öncelikle yararlanan”kim olur, kiralayan, yani şirketler, yani sermaye değil mi? Dolayısıyla her türlükıyı kiralamaları, anayasaya göre suçtur, kiralayamazsın! Devam edelim. 3621 sayılı Kıyı
Kanunu 5. Maddesi anayasayla uyumlu biçimde kıyıları güvence altına alıyor: “Kıyılar, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Kıyılar, herkesin eşit ve serbest yararlanmasınaaçıktır. Kıyı ve sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir.”Anayasa'daki hüküm, Kıyı Kanunu'nda detaylandırılarak kıyıların herkesin eşit veserbestyararlanmasına açık olduğu şeklinde ifade ediliyor. Peki kıyılar kiralandığında, yani özel mülkleştirildiğinde, özetle kıyılara erişim ücretli hale getirildiğinde, eşitlik sağlanabiliyor vekıyılara ulaşım serbestiyeti mümkün olabiliyor mu, hayır! 6. Maddede, “kıyılarda hiçbir yapı yapılamaz; duvar, çit, parmaklık, tel örgü, hendek, kazık ve benzeri engeller oluşturulamaz. Kıyılarda, kıyıyı değiştirecek boyutta kazı yapılamaz, kum, çakıl vesaire alınamaz veyaçekilemez.” deniliyor. Peki kıyılar kiralandığında, tüm bu uygulamalar yapılıyor mu, evet. Ozaman, tüm bu hukuksuzluklara karşı söylemek gerekiyor ki; Kıyı Kanunu'na görede, kiralamayamazsın! Anayasa ve Kıyı Kanunu'nun sadece bahsedilen ilgili maddeleri dışında da, kıyılarınözel mülk konusu yapılamayacağı ortada. O nedenle, başta kıyı hareketleri olmaküzere, ekolojistler, yaşam savunucuları, demokratik güçler olarak diyoruz ki: Kıyılardaki tümkiralamalar hukuksuzdur ve bu kiralama ve / veya işgal uygulamalarında anayasa suçu işlenmektedir.
Hukuksuz kiralama örnekleri tek tek sayıldı
Açıklamada hukuki güvencelere, kamusal haklara ve doğal yaşamın gerekliliklerine rağmen kıyıların kiralamalar yoluyla nasıl işgal edildiği örneklerle ortaya konuldu. Örneklerde Ege ve Güney Ege bölgesinde MUÇEV aracılığı ile yapılan kiralamalar "2014 yılında Muğla'da, Muğla Çevre Vakfı adıyla, vakıf görünümlü bir limited şirket olarak kurulan eski MUÇEV, önce anonimşirket olmuşve yakın zamanda merkezini Ankara'ya taşıyarak, ismini de Kıyı Yönetimve Çevre KorumaA.Ş. olarak değiştirmiştir. Yoğunluklu olarak Muğla'da “faaliyet gösteren” şirket, “kamuadına” hareket ediyor gibi görünerek, kıyıları özel işletmelere kiralamaktadır. Bugün sadece kıyıların özel mülkleştirilmesine ve işgali değil, aynı zamanda pek çok yat limanı vemevcut limanların genişleme projelerinde de karşımıza çıkan şirket, açıkça kamununolanalanları, kendisini devlet yerine koyarak, sözde tahsis yetkisiyle ya alt kiracılarakiralamakta ya da doğrudan kendisi inşası faaliyette ya da işletmecilik faaliyetlerindebulunmaktadır. Yaz aylarında, ÇŞİDB tarafından lansmanı yapılan “Kıyılar Halkındır”projesi kapsamında, süreç içinde 100 “halk plajı” açılarak, bu plajların (eski) MUÇEVtarafından işletileceğinin açıklanmış olması, Kıyı Yönetim ve Çevre Koruma A.Ş.’ninkıyılariçin büyük bir tehlike yaratmaya devam edeceğinin göstergesidir " sözleriyle anlatıldı.
"Belediyeler de merkezi hükümetler kadar kıyılarda rantın peşinde"
Açıklamada kıyılar konusunda merkezi iktidarın da muhalif yerel yönetimlerin de rant ilişkilerinden pay almak için çalıştığı ve kıyı ekolojisini tahrip etitkleri şu örnekler verilerek öne sürüldü "Pek çok yerelde, kıyılarıntahsisini alan belediyelerin, kıyılara kurdukları tesisler ve iştirakleri şirketler aracılığıyla işletmesiyle, yine kıyılara serbest ve ücretsiz erişim, yerel yönetimler eliyle de engelleniyor, kıyı ekolojisi tahrip ediliyor. Örneğin Ayvalık'ta, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi tarafından, Sarımsaklı Sahili'nde “rekreasyon projesi” adıyla kıyının doğal yapısı bozulmuştur, projetamamlandığında işletmelere kiraya verilecek olması itibariyle de işgal edilmiş olacaktır. Yine İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından, Büyükada'da yakın zamanda işletmeyeaçılan tesiste Adalıların dahi ücretsiz giremediği bir kıyı işgali başlatılmıştır
Lara Sahili kiralama kararı da rant ilişkileri içinde sayıldı
Açıklamada, Antalya Büyükşehir Belediye Meclisi'nin Kasım ayı toplantısında Lara Sahili'ndeki alanı 30 yıllığına, “yap işlet devret” modeliyle özel şirkete devrini onaylaması yerel yönetimlerin kıyı kanuna aykırı kararları arasında gösterilerek "açıkça görülüyor ki, konu kamusal alanlar olankıyılar olduğunda, merkezi iktidar da, muhalif yerel yönetimler de rant ilişkilerindenpayını alıyor ve kıyıların işgalini ve ekolojik yıkımını destekliyorlar. Kıyılar bugün Türkiye'de, pek çok doğal yaşam alanında olduğu gibi, öyle büyük bir metadeğer olarak kapitalist ilişkilerin çemberinden kalıyor" değerlendirmesi yapıldı.
Kıyılarda rant için geliştirilen farklı kiralama yöntemleri
kiralama yöntemleri bunlarlada bitmiyor. Pek çok kıyıdaki imar planlarında; “Turizm tesis alanı” nitelenen ve turistik tesis olarak başvurulan ancak konut olarak pazarlanan projelerle, Bodrum'dan Çeşme'ye, Dikili ve Ayvalık, Altınova'ya kadar bu kıyılardaki işgaller hızla sürdürülüyor. Tüm bu örnekler, ki maalesef bunlarla sınırlı da değil, Türkiye'nin deniz, göl, akarsuvarlığının ayrılmaz parçası olan kıyıların ne ölçüde metalaştırıldığını, rantın ve sermayenin hem merkezi iktidar hem de yerel yönetimler aracılığıyla kıyıların gasp edildiğni açıkbiçimde gösteriyor"
Açıklamada mücadele ağınını genişletildiği vurgulanarak, ekoloji, demokratik kitle örgütleri ve yaşam savunucuları dayanışmaya davet edildi.
İmzacılar:
1. 2017 Bodrum Yurttaş İnisiyatifi
2. Acıbadem Sakinleri Dayanışması
3. Adalar Sivil İnisiyatifi
4. Adaların Atları Platformu
5. Altınova Koruma Girişimi
6. Antakya Çevre Koruma Derneği
7. Aquae Saravenas Kırşehir Çevre Ekoloji Eğitim ve Araştırma Derneği
8. Ayvalık Demokrasi Platformu
9. Ayvalık Kadın İnisiyatifi
10. Ayvalık Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Girişimi
11. Ayvalık Tabiat Derneği
12. Ayvalık Tabiat Platformu
13. Bodrum Yarımadası Kültür ve Çevresini Koruma Derneği
14. Bur-Hak Çalışma Merkezi
15. Burgazada Mahalle Meclisi
16. Burgazada Orman Gönüllüleri Platformu
17. Burhaniye Çevre Platformu
18. Bursa Su Kolektifi
19. Çandarlı Halk Meclisi
20. Çaycuma Çevre Gönüllüleri
21. Dağ Taş Aş Bizim Platformu
22. Dalyan Turizm Kültür Ve Çevre Koruma Derneği
23. Datça Çevre ve Turizm Derneği
24. Datça Dağcılık ve Doğa Sporları Spor Kulubü
25. Datça Demokrasi Platformu
26. Datça Kadın Platformu
27. Datça Mor Pedal
28. Datça Özbel ve Çevre Siteleri Koruma Geliştirme ve Kültür Derneği
29. DEM Parti Balıkesir Ekoloji Komisyonu
30. DEM Parti Datça İlçe Örgütü
31. DEM Parti Dikili İlçe Örgütü
32. DEM Parti Ekoloji, Tarım ve Hayvan Hakları Komisyonu
33. Deniz Yıldızı Kadın Dayanışma Derneği
34. Devrimci Sosyalist İşçi Partisi
35. Dikili Cumhuriyet Mahallesi Halk Meclisi
36. Dikili Emek ve Demokrasi Platformu
37. Dikili Halk Meclisi
38. Dikili Kadın Platformu
39. Dikili Kültür ve Çevre Platformu
40. DİSK Dev Yapı İş Sendikası Muğla Şubesi
41. DİSK Emekli Sen Dikili Şubesi
42. Diyarbakır Tabip Odası
43. Doğu Akdeniz Çevre Dernekleri
44. Doğu Akdeniz Çevre Platformu
45. Dünya Mirası Adalar
46. Ege Çevre ve Kültür Platformu
47. Eğitim Sen Dikili Temsilciliği
48. Ekoloji Birliği
49. Emek Partisi Balıkesir İl Örgütü
50. Emek Partisi Datça İlçe Örgütü
51. Emek Partisi Dikili İlçe Örgütü
52. Emek Partisi İzmir İl Örgütü
53. Emek Partisi Narlıdere İlçe Örgütü
54. Eskişehir Çevre Derneği
55. Fenerbahçe Kalamış Dayanışması
56. Fethiye Ekoloji Yaşam Derneği
57. Fethiye Kadın Danışma ve Dayanışma Derneği
58. Fethiye Kent Konseyi
59. Fethiye Kıyılar Halkındır İnisiyatifi
60. Foça Tarih ve Doğa Talanına Hayır Platformu
61. Gazipaşa Hepimizin Platformu
62. Güllük Körfezi Koruma Platformu
63. Gümüşlük Forum
64. Güzelbahçe Kültür Çevre ve Güzelleştirme Derneği
65. Güzelçamlı Dağçileği Yürüyüş Grubu
66. Hakkımı Ver Gönüllüleri
67. Hayvanlara Özgürlük
68. Hayvanlara Özgürlük Cephesi
69. Her Nefes İçin Özgürlük
70. İç Anadolu Çevre Platformu
71. İDA Dayanışma Derneği
72. İkizköy Çevre Komitesi
73. İklim Adaleti Koalisyonu
74. İnlice Köyü Kalkındırma Geliştirme Doğal Çevreyi Koruma
Güzelleştirme ve Dayanışma Derneği
75. İzmit Yerel Gündem 21 Çevre Geliştirme Proje Üretim Uygulama ve
İşletme Kooperatifi
76. İznik Çevre ve Yaşam Platformu
77. Kadıköy Kent Dayanışması
78. Karıncalar Karadeniz Dayanışması
79. Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği
80. Kazdağları Ekoloji Platformu
81. Kıyı Hareketleri Dayanışma Ağı
82. Koşuyolu Mahalle Yaşam Derneği
83. Kuzey Ormanları Savunması
84. Marta Koyu Dayanışması
85. Mezopotamya Ekoloji Hareketi
86. Muğla Çevre Platformu Datça Meclisi
87. Muğla Su İnisiyatifi
88. Niğde Çevre Eğitim Kültür Derneği
89. Nusratlı Köyü Kültür Turizm ve Dayanışma Derneği
90. Özgür Kıyılar Bodrum İnisiyatifi
91. Polen Ekoloji Kolektifi
92. Sarıyer Kent Dayanışması
93. Sol Parti Dikili İlçe Örgütü
94. Sol Parti İstanbul Kent ve Ekoloji Çalışma Grubu
95. Sol Parti Milas İlçe Örgütü
96. Şezlongsuz Datça İnisiyatifi
97. Tema Vakfı Güzelçamlı Temsilciliği
98. TİP Dikili İlçe Örgütü
99. Toplum Kent ve Çevre İçin Haydarpaşa Dayanışması
100. Tüm Emeklililer Sendikası Dikili Şubesi
101. Türkiye Çevre Platformu
102. Türkiye İşçi Partisi
103. Türkiye İşçi Partisi Güzelbahçe İlçe Örgütü
104. Türkiye Tabiatın Koruma Derneği Ayvalık Temsilciliği
105. Validebağ Direnişi
106. Validebağ Savunması
107. Van Tarihi Eserleri Koruma, Araştırma ve Geliştirme Derneği
108. Yaşam İçin Yasa İnisiyatifi
109. Yaşatacağız Platformu
110. Yeşil Sol Parti Muğla İl Örgütü
111. Yurttaş Girişimi