Antalya Hali'nde 5 ila 12 liraya satılan hıyar, Alanya Hali'nde üreticiden bugün 4 liraya kadar alındı, hatta üreticiye ürün getirmeyin uyarısı yapıldığı söyleniyor. Öte taraftan hem Antalya'da hem İstanbul'da market raflarındaki hıyar için konulan fiyat etiketinde yazan rakam 15 TL'den başlıyor.
Çiftçi hem üretim maliyetleri nedeniyle zarar ederken diğer taraftan markette kendisinden alınan hıyarın 3 - 4 katı fiyatına satılması karşısındaysa şaşkın.
Geçtiğimiz günlerde Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre, üretici ile market fiyatları arasındaki fark bazı ürünlerde %300'ün üzerine çıktığını . Şubat ayında kabakta üretici-market fiyat farkı %300'ün üzerindeyken, limonda bu farkın %378'e kadar ulaştığına dikkat çekmişti.
Bu farklar, ürünün tarladan sofraya gelene kadar geçtiği aracıların sayısı, nakliye ve depolama maliyetleri, arz-talep dengesi gibi faktörlerden etkilenmektedir.Bu kalemlerin toplamı normalde en fazla %100-150 civarı bir artış yaratır. Yani 5 TL'lik bir salatalık, nihai satışta 10-12 TL civarında olurdu. Bir ürünün 5 liradan alınıp 40 liraya satılması yüzde 700-800 bir artışa tekabül ediyor. Bu oran sadece nakliye, işçilik ve makul bir kar marjı ile açıklanabilecek bir oran değil.
Ticaret Bakanlığı'nın düzenlemeleri
Ticaret Bakanlığı geçen yıllarda “fahiş fiyat artışı” denetimlerini artırdı. Haksız fiyat artışı yapıldığı tespit edilirse hem market hem de toptancıya ciddi para cezaları uygulanıyor. Ancak denetimler her zaman her yerde tam etkili olmayabiliyor. Ticaret Bakanlığı, ayrıca fiyat etiketleri konusunda belirli düzenlemeler yaptı. Fiyat Etiketi Yönetmeliği'ne göre, perakende olarak satışa sunulan mal ve hizmetlerin etiketlerinde; malın üretim yeri, ayırıcı özelliği, tüm vergiler dahil satış fiyatı ve birim fiyatının belirtilmesi zorunlu ancak, marketlerin etiketlerinde ürünün hangi çiftçiden alındığı veya alış fiyatının belirtilmesi zorunlu değil.
