Antalya’nın Akseki ilçesinde Cengiz Holding’e bağlı Eti Aliminyum Seydişehir Tesisi için yaklaşık 7 milyon 300 bin m2’lik alanda maden ruhsatı verildi. Açık Gazete'den Yusuf Yavuz'un haberine göre mevcuttaki 2633 m2’lik işletme sahasını 1700 kat artırmak isteyen şirketin hazırladığı proje tanıtım dosyasında izinli saha ‘0,2633 hektar’ olarak verilirken, genişletilmek istenen saha ise 447,53 hektar olarak gösteriliyor. ÇED süreci devam eden projeyle ilgili yeni işletme sahası yaklaşık 1700 kat artışla 4 milyon 475 bin 300 m2’lik büyüklüğe ulaşacak. Maden işletme sahasının 60 bin m2’den fazla kısmı, nesli tehlike altındaki yaban keçilerinin de yaşam alanı olan Antalya Cevizli Gidengelmez Dağı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası içerisinde kalıyor. Projeyle ilgili ÇED raporu hakkında ilgili kurumların değerlendirmesi sürerken yöre halkı, dört köyün ortasında kalan maden sahasının yaratacağı çevresel yıkımdan endişeli.
Antalya'da Cengiz Holding'e 7 milyon metrekare maden ruhsatı
Türkiye’nin en büyük alüminyum tesisi, ‘Eti Alüminyum A.Ş. Seydişehir Tesisi’ adıyla Cengiz Holding bünyesinde faaliyetini sürdürüyor. Eti Alüminyum A.Ş bünyesinde kullanılan boksit cevheri için Antalya’nın Akseki ilçesi sınırları içerisinde toplam 792,99 hektarlık alanda maden işletme ruhsatı verildi.
Ekim ayında kapasite artışı için ÇED Toplantısı yapılmıştı
Cengiz Holding ruhsat sahasında kapasite artışına giderek işletme alanını genişletmek istiyor. Bunun için başlatılan ÇED süreci kapsamında geçtiğimiz Ekim ayında projeden etkilenecek olan yöre halkına bilgi vermek için Akseki Değirmenlik köyünde ÇED toplantısı yapılmıştı. Kapasite artışıyla ilgili ÇED sürecinde ilgili bakanlığın değerlendirmesi devam ediyor. Henüz nihai karar açıklanmadı. Ancak bölge halkı köy yerleşimlerinin ortasında açılacak olan boksit ocaklarının yaratacağı çevresel etkilerden endişe ediyor.
72 bin ton toprak sıyrılacak
Soğanlı ve yumrulu bitkiler açısından bir cennet olan bölgede açılacak boksit ocağı için yüzeydeki 10 cm kalınlığındaki toprak tamamen sıyrılacak. Bu kapsamda sıyrılacak toprak miktarının 72 bin ton olacağı tahmin ediliyor. Orman varlığı açısından da zengin olan bölgede karaçam, kızılçam, ardıç, sedir ve saçlı meşe gibi türlerin yanında maki olarak anılan çok sayıda ağaç ve ağaççık türü yayılış gösteriyor.
23 milyon 850 bin ton üretim planlanıyor
Pasa dâhil yılda 23 milyon 850 bin ton malzeme üretilmesi planlanan proje kapsamında patlatmalı açık maden işletmeciliği yapılması planlanıyor. Mevcut rezerve göre proje sahasında 12 yıl sürecek bir çalışma yapılabileceği belirtiliyor.
Su kaynaklarının ortasında bir proje
Akseki Değirmenlik köyü ve çevresi, karstik su kaynakları yönünden de zengin bir bölgede yer alıyor. Proje sahasında da madencilik faaliyetlerinden etkilenebilecek su kaynakları ve akiferler bulunuyor.
Patlatma yapılacak
Arazi yapısının sert olmasından dolayı iş makineleriyle rahat kazılamadığı belirtilen maden sahasındaki işlemlerin ‘delme-patlatma’ yöntemiyle daha rahat yapılacağı bilgisine yer verilen ÇED raporunda, “Söz konusu boksit ocağı, sert formasyona sahip olduğu için iş makineleri ile rahatlıkla kazılamamaktadır. Delme–patlatma ile yüzeyden ayrılan malzeme, iş makineleri ile daha rahat yükleme şansına sahiptir. Üretim delme ve patlatma yöntemiyle yapılacaktır” deniliyor.
Boksit ocağından çıkarılacak malzeme, işlenmek üzere kamyonlarla Eti Alüminyum tesislerine taşınacak.
Orman izni ve orman dışı kararı ile iştah kabartan sahalar
Antalya Orman Bölge Müdürlüğü maden şirketine bu alandaki orman kullanımı için 5 Aralık 2023 tarihinde orman izni vermişti. 13 Aralık 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararı ile de Akseki Değirmenlik köyünde yaklaşık 18 bin m2’lik orman arazisi orman kapsamı dışına çıkarılmıştı. Orman dışına çıkarılan araziler, Cengiz Holding’in kapasite genişleme projesinin olduğu bölgede yer alıyor. Ancak orman dışına çıkarılan arazilerin Cengiz’in maden şirketine tahsis edilip edilmediğine yönelik resmi bir açıklama yapılmış değil.
Maden sahasındaki 1700 katlık artışı dikkatlerden kaçırılmak için nasıl cümleler kurulur?
İşletme sahasının 4 milyon 475 bin 300 m2’ye çıkarılmak istendiği projedeki kapasite artışı yaklaşık 1700 kat olacak. Proje dosyasında bu büyük kapasite artışının dikkat çekmemesi için mevcut izinli işletme sahası ‘0,2633 hektar’ olarak yansıtılırken, çalışma alanının 447,53 hektara (4 milyon 475 bin 300 m2) çıkarılmasının planlandığı belirtiliyor. Böylece bu devasa kapasite artışı dikkatlerden kaçırılıyor.
Proje yaban hayatının göbeğinde
Maden işletme sahasının 60 bin m2’den (6,2 hektar) fazla bir kısmı Antalya Cevizli Gidengelmez Dağı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası içerisinde yer alıyor. Toplam büyüklüğü 16.133,95 hektar olan yaban hayatı geliştirme sahasının 3013.8 hektarlık kısmı Konya ili sınırlarında yer alıyor. 2005 yılında Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edilen bölge, özellikle nesli yok olma tehlikesi altındaki yaban keçileri (Capra aegagrus) için yaşam alanı olarak biliniyor. Bölgede efsanelere, anlatılara ve türkülere konu olan yaban keçileri ve Giden Gelmez Dağları halk kültüründe de önemli bir yere sahip.
Şaşırtıcı çözüm önerileri : Patlatma yaparken dağ keçilerini uzaklaştıralım
Projeyle ilgili hazırlanan ÇED raporunda, maden işletmesi sırasında alanda bulunan canlıların yakalanarak ya da gürültü çıkarılarak uzaklaştırılması önerisine yer veriliyor. Madencilik için yapılacak patlatmalar sırasında da yana keçileri başta olmak üzere alandaki canlıların uzaklaştırılması tavsiyesine yer veriliyor.
Kamudan Cengiz Holding'e giden Seydişehir Alüminyum Tesisleri
Konya’nın Seydişehir ilçesinde 1969 yılında kurulan Etibank Seydişehir Alüminyum Tesisleri yıllarca devlet tarafından işletildikten sonra önce kapasitesi kısıtlandı, ardından da 2005 yılında yapılan özelleştirme ile Cengiz Holding’e satıldı. Özelleştirme kapsamında Manavgat Oymapınar Barajı’nın da ‘bonus’ olarak verildiği Seydişehir Alüminyum, 305 milyon dolara Cengiz’in olmuştu.
