Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde Türkiye’de sınırlı sayıda yapılan domino nakil yöntemi ile ilk kez 4’lü çapraz böbrek nakli gerçekleştirildi. Konu ile ilgili Akdeniz Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Özlenen Özkan başkanlığında Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Organ Nakli Toplantı Salonu’nda basın toplantısı gerçekleştirildi. Toplantıya Rektör Özkan’ın yanısıra Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ayşe Gülbin Arıcı, Organ Nakli Merkez Müdürü Prof. Dr. Ömer Özkan, Başhekim Prof. Dr. Yıldıray Çete, Nefroloji Bilim Dalı Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Vural Taner Yılmaz, Prof. Dr. Hüseyin Koçak, Prof. Dr. Gültekin Süleymanlar Genel Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Demiryılmaz ile nakil hastaları ve bağışçıları katıldı.
Güçlü bir altyapının kanıtı
Toplantıda Akdeniz Üniversitesi’nin organ nakli alanındaki başarılarına bir yenisini eklediklerini söyleyen Rektör Özkan, 25 Eylül’de “Domino nakil” olarak adlandırılan ilk 4’lü çapraz böbrek nakli operasyonunu gerçekleştirdiklerini belirtti. Çapraz nakille ilgili bilgi veren Rektör Özkan, “Çapraz nakiller, bir yaşamın başka bir yaşamla bağlandığı, umut dolu bir yolculuğun en güçlü örneklerinden biridir. Çapraz nakil operasyonları, bağışçının sevdiği kişiyle ya da akrabasıyla kan grubu ya da dokusu uyuşmadığında devreye giren, bir başka hasta ve bağışçı ile bu iyilik zincirinin kurulmasını sağlayan bir mucize aslında. Ülkemizde sınırlı sayıda yapılan bu domino nakiller, üniversite hastanemizin altyapısının, deneyiminin ve cerrahi kalitesinin ne denli güçlü olduğunun bir kanıtı. Bugün taburcu edilerek sağlığına kavuşan hastalarımızın operasyonu da bu şekilde gerçekleşti. Aynı anda, dört alıcı ve dört verici ameliyata alındı, saat 08.30’da başlayan operasyonlar eş zamanlı devam ederek saat 16.00’da başarıyla tamamlandı. Bugün, hastalarımız taburcu olurken bu sürecin bir parçası olmaktan büyük gurur duyuyoruz. Hastalarımıza şifa diliyor, ekibimize de teşekkür ediyoruz.” diye konuştu.
6 binden fazla hasta nakille hayata tutundu
Akdeniz Üniversitesi’nin organ nakli alanındaki gücüne vurgu yapan Rektör Özkan, “Üniversitemizde organ naklinin öncü ismi Tuncay Karpuzoğlu’nun büyük emekleriyle 1982 yılında ilk böbrek nakli gerçekleştirildi. Ve bunun sonu alakası da birçok güçlü operasyon arkasından geldi. Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde bugüne kadar toplam 6.625 hasta çeşitli nakillerle hayata tutundu. 2024 yılında ise toplam 160 böbrek nakli, 24 karaciğer, 3 Kalp ve 1 Pankreas nakli gerçekleştiren Organ Nakli Merkezi son olarak 4’lü çapraz böbrek nakli ile ilklerine bir yenisini daha ekledi. Biz üniversite hastanesi olarak çok deneyimli bir ekibe ve güçlü bir altyapıya sahibiz.” dedi.
Organ bağışı çağrısı
Daha çok insana umut olmak için gereken en önemli şeyin ise organ bağışlarının artması olduğunun altını çizen Rektör Özkan, “Burada tabii en önemli olan şey hep ifade ediyoruz. Organ bağışı olmadığı müddetçe canlılarla devam etmek durumundayız yolumuza ama İspanya, İran gibi ülkelerde organ bağışı yüksek olması nedeniyle bu canlı nakiller çok az. Umuyorum sizin de katkılarınızla özellikle kadavradan organ bağışları artar ve bu süreçte canlı hastalarımızı kullanmadan onlara risk yüklemeden kadavralardan çeşitli organ nakli birçok insana umut olur.”
"İnsanlara hizmete devam ediyoruz"
Türkiye’nin amiral gemisi Akdeniz Üniversitesi’nin hız kesmeden yoluna devam ettiğini söyleyen Organ Nakli Merkez Müdürü Prof. Dr. Ömer Özkan, “Ekibimizle beraber bunu daha ileriye götürmek için uğraşıyoruz. Şu anda bu toplantı yapılırken ekibimizden bir kısmı Burdur’da karaciğer ve böbrek nakli yapmak üzere alıcı ekip olarak oraya gittiler. Bugün itibarıyla yine iki böbrek, bir karaciğer nakli yapılacak Akdeniz Üniversitesi’nde. Yani bu toplantı yapılırken de insanlara hizmete devam ediyoruz.” dedi.
Akdeniz Üniversitesi’nin çok daha fazlasını yapacak güçte ve kapasitede olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Ömer Özkan, “Bu bir ekip işi. Çapraz nakilde zincirden bir halkası eğer eksik kalırsa diğer diğerlerinin tamamının naklinin durması demek maalesef. En önemlisi kadavradan nakillerin olması ama yapılmadığında biz hayata bu şekilde kazandırmaya çalışıyoruz. Tabii böbrekte önemli bir olay var. Böbrek nakli eskisi gibi açık yapılmıyor. Donöre yani verici kişiye zarar olmasın diye bu ameliyatlar kapalı yapılmak zorunda. Bu nedenle bu teknik altyapının yani laparoskopik, robotik diğer altyapının yapılması, imünolojik alt yapının olması gerek. Ancak çok ince ayrıntılarıyla çok daha fazlasını yapabilecek bir güç olduğunu tekrar gördüm. Çok teşekkür ediyorum. Güçlenerek devam ediyoruz.” şeklinde konuştu.
"Dünyada böyle başka merkez yok"
Böbrek bekleyen hasta kalmasın diye çabaladıklarını söyleyen Prof. Dr. Ömer Özkan “Bugün itibarıyla 100’lerce böbrek bekleyen hasta olmakla birlikte 60 tane de çapraza uygun insan var. Uyuştuğu anda bunların sayısı çok daha hızlı bir şekilde nakil yapılır. Geçen hafta itibarıyla 9 tane böbrek nakli yapıldı. Türkiye’nin kamu kurumlarında en çok böbrek yapılan merkezi. 6 binin üzerinde böbrek yapılan, 800’ün üzerinde karaciğer yapılan bir merkeziz. Türkiye'nin en çok kalp nakli yapılan, donar çıktığımda hayır demeyecek, stoğu olan bir merkeziz. Pankreas nakli yapılan, kompozit dokunun hemen her türlüsü yapılan yani bu kadar çeşitli naklin yapıldığı dünyada başka merkezi yok Ben gurur duyuyorum, Türkiye’de gurur duysun.” dedi.
Deneyimli ekip
Akdeniz Üniversitesi’nde 42 yıldır organ nakli yapıldığını söyleyen Genel Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Demiryılmaz, çapraz nakilde 8 tane ameliyatın bir arada olması yani bu hastaların dördünün 4 dönerin de aynı anda başlaması gerektiğini söyledi. Bu ameliyatın yapılabilmesi için buna uygun bir sistemin, altyapının olması gerektiğini ifade eden Demiryılmaz “Uygun hastalara uygun hasta ayarlamak hem verici açısından hem alıcı açısından bunları ayarlamak çok ciddi bir inceleyip, sık dokunması gereken bir işlem. Organ nakli birimimizin ciddi bir çapraz nakil havuzumuzun da olması, yani bu seçme şansımızı da çok artırıyor. Ekibimizin de yıllardır bu işte deneyimli olması biz cerrahlara da çok ciddi bir katkı, konfor sağlıyor. Yönetim desteği olmadan da bu işler olmuyor. Sizin desteğinizi her zaman arkanızda hissediyoruz. teşekkür ederiz.” dedi.
"Böbrek yetmezliği epidemi gibi"
Son dönemlerde böbrek yetmezliğinin giderek arttığına vurgu yapan Nefroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Vural Taner Yılmaz da, “Tüm organ yetmezlikleri giderek artıyor. Özellikle böbrek yetmezliği de ya da son dönem böbrek hastalığı da giderek sıklığı artan, epidemi halini almış bir hastalık. Bunda temel çözüm böbrek nakli. Ama maalesef bağış yeterli olmadığı için canlı vericili böbrek nakilleri sıklıkla yapıyoruz. Bu nakillerin önünde de iki temel engel var. Biri kan grubunun uyumsuz olması, öbürü Cross Match testi dediğimiz alıcının böbrek almasına engel bir durum olabiliyor. İşte burada da çapraz nakil devreye giriyor. Ve bizim de bu konuda ciddi bir altyapımız var. Tabi nakil havuzunuz ne kadar çapraz nakil havuzunuz ne kadar genişse bu tarz çoklu çapraz nakilleri yapma şansınız da o oranda artıyor. Bu vesileyle küçük bir çağrıda yapmak isterim. Aslında kan grubu uymadığı için nakil merkezlerine gelmeyen çok sayıda diyalize giren ya da o aşamaya gelmiş hastamız var. Bu hastaların tamamını buraya davet etmek istiyorum. Çünkü havuz ne kadar geniş olursa o kadar çok hastaya dokunma şansımız var. O kadar çok hastayı diyalizden kurtarma ya da hiç diyalize girmeden nakil yapma şansımız var.” diye konuştu
Birbirlerine sarılıp ağladılar
Hastaların nakil öncesinde bilgilendirildiği süreçte yaşananları anlatan Prof. Dr. Vural Taner Yılmaz “Hastalarımızın durumu çok iyi. Hocalarıma gerçekten tebrik ediyorum. Hummalı bir çalışmayla temiz bir cerrahi ile sorunsuz bir şekilde ameliyatlarımız bitti. Hastalarımızın hepsini taburcu ettik. Şu anda böbrek fonksiyonları gayet iyi. Hepsi mutlu. Küçük bir anekdot paylaşmak istiyorum. Biz bu dörtlü grubun işte Cross Match testlerini yaptığımız gün sonuçları açıklamak için hastalarımızı çağırdığımıza çok duygusal bir atmosfer oldu. Hastalarımız birbirine sarılıp ağladılar. Biz de tüm ekip olarak gerçekten duygusal bir atmosfer yaşamıştık. Bu konuda emeği geçen başta hocalarımız olmak üzere tüm hocalarıma teşekkür ediyorum.” dedi.
8 hayatla çapraz bağ
Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde bir ilk olarak gerçekleştirilen çapraz nakille 4 ameliyathanede eş zamanlı yapılan operasyonlarla 8 hayat birbirine çapraz bağlandı. Muğla’dan gelen 61 yaşındaki Muhittin Demir’e Denizli’den gelen verici annesi Hatice Daşcı’dan böbrek nakledilirken Antalya’da yaşayan 34 yaşındaki Hikmet Erol’a verici annesi Saniye Demir’in verdiği böbrek nakledildi. Muğla’dan gelen 45 yaşındaki Nesrin Şahan’a, Antalya’da yaşayan verici annesi Şenay Erol’dan verilen böbrekle nakil yapılırken, Denizli’den gelen 28 yaşındaki Şükran Öksüzoğlu, Halit Şahan’ın verdiği böbrekle hayata
tutundu.
Böbrek nakli gerçekleştirilen Hikmet Erol 10 yıl önce böbrek yetmezliği tanısı aldığını 6 yıldır periton diyalize girdiğini söyledi. Çapraz nakil sayesinde 4 kişinin hayata tutunduğunu anlatan Erol, "Artık hiçbirimiz diyalize girmiyoruz. Hepimiz aile olduk. Mesela, Saniye teyze bana böbreğini verdi. Ben ona artık teyze demiyorum Saniye anne diyorum. Hepimiz kardeş olduk, abilerimiz, amcalarımız oldu, şimdi 6 aylık süreç bizim için çok hassas olduğu için 6 aylık sürecin sonunda da buluşup şöyle bir sağlıklı hallerimizde bir toplanmak istiyoruz. Gerçekten akrabalık belki kan bağıdır, zorunlu bir bağdır ama bu tamamen gönüllü bir can bağı oluştu aramızda.” şeklinde konuştu. Bu kadar kısa sürede nakil olmayı
beklemediğini söyleyen Şükran Öksüzoğlu da annesiyle kan uyuşmazlığı yaşayınca çapraz nakil havuzuna girdiğini ve başarıyla naklin gerçekleştiğini ifade etti.
Basın toplantısına ayrıca Anestezi Anabilim Dalı Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Necmiye Hadimioğlu, Doç. Dr. Bora Dinç, İmmünoloji Bilim Dalı Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Fahri Uçar, Prof. Dr. Esvet Mutlu, Organ nakli koordinatörlüğünden Öğr. Gör. Nilgün Bilal, Ali Tugay katıldı.